Kancelaria Adwokacka Dorota Janowska-Kunicka
Kancelaria Radcy Prawnego Aleksander Kunicki

Niedozwolone postanowienia umowne

Postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Ułatwieniem dla konsumentów jest okoliczność, iż ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje.

Ochrona konsumentów realizowana może być bądź poprzez indywidualny zarzut w konkretnym postępowaniu sądowym bądź w ramach toczonych przed sądem ochrony konkurencji i konsumentów spraw sądowych o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone. Ten drugi tryb pozwala na wpisanie kwestionowanych treści do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone - w tym wypadku wyrok prawomocny ma skutek wobec osób trzecich. Przedsiębiorca stosujący nadal takie postanowienia musi się liczyć nie tylko z tym, że objęte nimi wyłączenia lub zastrzeżenia będą bezskuteczne, ale również naraża się na wszczęcie postępowania w przedmiocie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.