Kary umowne
Kary umowne są wygodnym sposobem umownego ustalenia zasad postępowania w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego. Najczęstszym przykładem zdarzeń, których zaistnienie strony wiążą z powstaniem obowiązku zapłaty kar umownych jest zwłoka lub opóźnienie w wykonaniu umowy, jak również złamanie określonych wprost w umowie zakazów (np. zakaz konkurencji, klauzula poufności).
Popularność kar umownych wynika przede wszystkim z tego, że co do zasady kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Tym samym konstrukcja ta wyłącza obowiązek dowodzenia rozmiaru poniesionej szkody. Mechanizm działa jednak w obu kierunkach, co oznacza brak pełnego naprawienia szkody, jeżeli jej faktyczny rozmiar przekracza wartość kary umownej - o ile oczywiście strony nie wprowadziły do umowy klauzul uzupełniających te regulacje.
Ten specyficzny "automatyzm" kar umownych nie ma jednak charakteru absolutnego. Całkowite oderwanie wysokości kary umownej od rodzaju i stopnia naruszenia określonego obowiązku umownego w wielu wypadkach godziłoby w słuszny interes obciążonej taką karą strony umowy. Z tych względów przepisy przewidują miarkowanie kar umownych na zakreślonych w kodeksie i wypracowanych przez judykaturę zasadach.