Zastępca procesowy z urzędu
Osoby niezamożne mają możliwość ubiegać się o pełnomocnika z urzędu, a co więcej w takim wniosku można wskazać konkretnego adwokata lub radcę prawnego. Przed złożeniem takiego imiennego wniosku należy jednak uprzednio telefonicznie uzgodnić zasadność jego złożenia z konkretnym prawnikiem i streścić przedmiot sprawy - tak aby znaleźć dyspozycyjnego specjalistę w danym zagadnieniu. Wniosek składa się we właściwym sądzie.
Postępowanie cywilne
Wniosek o ustanowienie adwokata (radcy prawnego) zgłasza się wraz z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych lub osobno. Do wniosku dołącza się oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o swoim stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania. Oświadczenie sporządza się według ustalonego wzoru.
Postępowanie sądowoadministracyjne
Prawo pomocy obejmuje ustanowienie adwokata lub radcy prawnego i może zostać przyznane stronie na wniosek, obejmujący dane o stanie majątkowym, rodzinnym oraz oświadczenie o niepozostawaniu w innym stosunku prawnym z fachowym pełnomocnikiem.
Postępowanie karne
Oskarżony, który nie ma obrońcy z wyboru, może żądać, aby mu wyznaczono obrońcę z urzędu, jeżeli w sposób należyty wykaże, że nie jest w stanie ponieść kosztów obrony bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny.